مباحث ارائه شده در این جلسه عبارت است از:
- چرا برنامه نویسی؟
- فرآیند تولید اطلاعات در کامپیوتر
- سورس و فایل اجرایی
- ویرایشگر و کامپایلر
- الگوریتم و فلوچارت
- شروع برنامه نویسی
- متغیرها و انواع آن
چرا برنامه نویسی
کامپیوتر = دقت و سرعت
با برنامه نویسی می توانیم کارهای خود را با دقت و سرعتی بسیار بالا انجام دهیم. برنامه نویسان با استفاده از قواعدی خاص (Syntax) نسبت به انجام اینکار اقدام می کنند.
فرآیند تولید اطلاعات در کامپیوتر
این فرآیند همانند دستگاه آب هویج گیری عمل می کند.
ورودی=هویج
پردازش=خردکردن هویج ها
خروجی=آب هویج
سورس و فایل اجرایی
فایل سورس(Source File): فایلی که به زبان انسان ها با رعایت قوانینی خاص(Syntax) برای اجرا در کامپیوتر نوشته می شود.
فایل اجرایی(Executable File): فایل سورس بعد از طی فرآیندی(Compile) به فایل اجرایی تبدیل می شود؛ فایل اجرایی در مقایسه با فایل سورس برای کامپیوتر قابل فهم است.
ویرایشگر و کامپایلر
برنامه های ویرایشگر(Editor Programs): این دسته از برنامه ها قابلیت ساخت و ویرایش انواع فایل های متنی را به کاربر میدهند؛ همانند Notepad++ یا SublimeText
برنامه های کامپایلر(Compiler Programs): در حالت کلی همانند ویرایشگرها دارای بخشی برای تولید و ویرایش فایلهای متنی هستند که علاوه بر آن میتوانند سورس نوشته شده را به زبان کامپیوتر ترجمه و تفسیر(Compile) و سپس اجرا نمایند. برخی از کامپایلرهای معروف زبان C++ عبارت است از: CodeBlocks ،DevC++ و BorlandC++
الگوریتم و فلوچارت
الگوریتم: لیست مراحل حل یک مسئله که به وسیله زبان بیانی نوشته می شود. الگوریتم ها دارای نقطه آغاز و پایان بوده و Top To Down هستند.
مثال: خرید بلیط از یک آژانس هواپیمایی:
1- ورود به آژانس هواپیمایی
2- مراجعه به بخش فروش بلیط
3- درخواست بلیطی با مشخصات درخواستی شما
4-1 بلیطی با مشخصات درخواستی یافت نشد. => خروج از آژانس هواپیمایی
4-2- بلیط درخواستی شما قابل تهیه است. => خرید بلیط
5- خروج از آژانس هواپیمایی
فلوچارت: مراحل حل نموداری یک مسئله به وسیله نمادهای به خصوصی که هر کدام بیانگر یک عمل می باشند. برخی نمادهای معروف رسم فلوچارت را در جدول زیر مشاهده میکنید.
شروع برنامه نویسی
تا اینجا با مقدمات و اصول اولیه برنامه نویسی به زبان سی پلاس پلاس آشنا شدید؛ حال میخواهیم وارد مرحله کدنویسی شویم. گام اول در کدنویسی واردکردن کتابخانه(های) مرجع به برنامه است. برای درک بهتر علت این کار، یک کتاب مرجع لغات (مانند فرهنگ دهخدا) که لغات سخت و دشوار را برای ما قابل فهم و ساده میسازد، در نظر گرفته و آنرا با مفهومی که در ادامه بیان میکنیم، مقایسه کنید؛ یکی از اهداف اصلی ما در واردکردن کتابخانه(های) مرجع به برنامه مان این است که دستورات مورد استفاده توسط ما برای کامپایلر(تفسیرکننده) قابل فهم باشد و بتواند بهدرستی فایل سورس را به فایل اجرایی تفسیر کند.
یکی از مهمترین کتابخانه ها در سی پلاس پلاس، کتابخانه iostream است. برای وارد کردن این کتابخانه از syntax زیر استفاده می کنیم. (توجه داشته باشید که از این به بعد دستورات برنامه نویسی و syntaxها با فرمتی، مشابه فرمت زیر نوشته می شود و پیشنهاد فعلی ما برای تفسیر آنها استفاده از کامپایلر DevC++ است.)
#include<iostream>
دستور فوق با وارد کردن کتابخانه iostream به برنامه، ما را قادر می سازد تا از توابع و منابع موجود در این کتابخانه استفاده کنیم. گام بعدی مشخص کردن namespace مورد استفاده ما است که به صورت زیر نوشته می شود. namespaceها در واقع اشیاء کوچکتری از کتابخانه(های) مرجع وارد شده به برنامه مان هستند که در مثال فرهنگ لغات دهخدا همان تقسیم بندی معنای واژگان بر حسب حروف الفبا می شود.
Using namespace std;
حال که کتابخانه(های) موردنیاز را به برنامه مان وارد کردیم نوبت آن است که تابع اصلی اجرای برنامه را تعریف کنیم؛ تابعی که مفسر آن را مبدأ اجرا و شروع برنامه مان میداند. روش نوشتن آن به شرح زیر است.
main(){
}
سلام جهان!
معمولا اولین برنامه مطرح در هر زبان برنامه نویسی، برنامه سلام جهان(Hello World) است که در آن متن Hello World در خروجی(صفحه نمایش) نمایش داده می شود.
#include<iostream>
using namespace std;
main(){
cout << "Hello World" << endl;
}
تابع(Function) جدید مورد استفاده، cout بوده و وظیفه آن نمایش متنی دلخواه در خروجی است.
در توابع جدیدی که معرفی می شود، به روش نوشته دستورات(syntax) بسیار توجه کنید.
برنامه نویسی یعنی خطا(Error)، پس، از خطاهای احتمالی هیچ هراس و دلهرهای نداشته باشید؛ تمام برنامه نویسان با بررسی و رفع چنین خطاهایی، برنامه نویس شدند.
متغیرها – Variables
متغیرها مکانهایی از حافظه موقت سیستم(RAM) بوده که داری نوع، نام و مقدار مشخصی هستند. اگر بخشی از RAM را بزرگنمایی کنیم و به درون آن نگاهی بیاندازیم با چنین تصویری روبهرو خواهیم شد؛ البته توجه داشته باشید که این تنها بخش بسیار بسیار کوچکی از حافظه موقت سیستم بوده و این خانهها از چپ و پایین ادامه دارند.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
برنامه نویسان هرگاه بخواهد مقداری را ذخیره کنند، از متغیرها استفاده میکنند و یکی از ویژگیهای بارز آنها این است که در صورت انتساب مقدار جدید، مقدار قبلی خود را از دست داده و مقدار جدید جایگزین آن خواهد شد و اصلا به سبب همین ویژگی، آنها را متغیر می نامند.
پیش از تعریف متغیر نیاز است تا با چند نوع از انواع داده (Data Types) آشنا شویم. جدول زیر نشان دهده چند نوع دادهای بسیار مهم و پرکاربرد در زبان برنامه نویسی CPP است.
نوع داده |
نام کامل |
روش نوشتن |
عدد صحیح |
integer |
int |
عدد اعشاری |
- |
float |
کاراکتر |
character |
char |
رشته |
- |
string |
داده صحیح یا غلط |
boolean |
bool |
حال که بعضی از انواع داده های مهم را می شناسیم، قادر به تعریف متغیر خواهیم بود.
پیشتر گفیتم که متغیرها سه ویژگی منحصر به فرد دارند: 1- نوع 2- نام 3- مقدار
پس باید در تعریف یک متغیر نیز این سه ویژگی را با رعایت قواعدی خاص (syntax) لحاظ کنیم.
data_type var_name = var_value;
int ali = 51;
float reza = 23.84;
string gholi = "RAHIM";
حال میخواهیم مقدار یک متغیر را در خروجی نمایش دهیم.
#include<iostream>
using namespace std;
main(){
int ali = 29;
cout << ali << endl;
}